بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه 8

تاریخ جلسه: 21/11/93

محتوای جلسه: 

در این جلسه قرار ما مباحثه صحیفه بود. در بررسی دعای 25 به بند 6 رسیدیم که حضرت در آن از شر شیطان به خدا پناه می‌برند و بعد از آن تا پایان بند 8 درمورد صفات و ویژگی‌های شیطان صحبت می‌کنند. یکی از دوستان تحقیقی در مورد "شیطان در صحیفه سجادیه" داشتند که در این جلسه به صورت مباحثه ای مطرح گردید.

در ابتدای جلسه آیات 10 تا 25 از سوره ی مبارکه ی اعراف با موضوع خلقت آدم و آغاز دشمنی شیطان با بنی آدم، تلاوت گردید و تفسیر این آیات از تفسیر قمی نیز به طور خلاصه بیان شد.

در حدیثی از امام صادق علیه السلام آمده است: شیطان از خداوند بعد از آن نافرمانی که کرد خواست که ثواب اعمال گذشته او را بدهد و این درخواست ها را از خدا داشت که خدا همه را در این دنیا به او داد:

1-      مرا تا قیامت زنده بدار؛

2-      مرا بر فرزندان آدم مسلط گردان؛

3-      مرا مانند خون در سراسر و جود آنان راه ده؛

4-      زمانی که برای بشر فرزندی بوجود می آید، برای من دو فرزند بوجود آید؛

5-      من آدمیان را ببینم، ولی آنها مرا نبینند؛

6-      به هر صورتی که بخواهم، بتوانم در برابر آنان به آن صورت در آیم.

شیطان بازهم قانع نشد و بیشتر خواست:

7-      خداوند فرمود : من تو و ذریه ات را در سینه های بشر جای و قرار گاهی دادم.

در اینجا شیطان گفت: مرا بس است، «فبعزتک لَاُغویّنّهم أجمعین الّا عبادک منهم المخلَصین»

آدم از این تسلط شیطان، به خدا اعتراض کرد و خداوند در مقابل، برای هریک از اولاد آدم دو ملک محافظ از قرینه‌ی بد قرار داد و فرمود: مانع توبه هیچ احدی از اولاد آدم نشوم تا زمانی که روح در بدن اوست.

تفاوت صدر با قلب: صدر یا سینه جایگاه قلب است. شیطان در سینه‌ی آدمی جای می‌گیرد و قلب را تنگ می‌کند تا اینکه انسان لذت بندگی را نمی‌یابد؛ اما او به درون قلب راه ندارد. انسان با یادآوردن و ذکر خدا و اعراض از شیطان می‌تواند شیطان را دفع کند.

گام‌ها و طرق شیطان در صحیفه: (در اصل یک راه است و آن وسوسه است.)

1-      تقویت اراده انسان در ارتکاب به گناه و زشتی---» دست درازی به مناهی خدا

2-      سستی اراده انسان در انجام عمل صالح ---» تفریط و کوتاهی

3-      پوشاندن باطل با لباس حق و اختلاط حق با باطل (شبهه، جلوه گری باطل به صورت حق)

4-      وعده دروغ و امید واهی

5-      سوء ظن و القای گمانهای بد

6-      آرزوهای باطل

7-       القای حسد بر خلق

8-      ضعف یقین

9-       خدعه و فریب

راه های رهایی از مکر و وساوس شیطان در صحیفه :

1-      استعاذه یا پناه بردن به خدا از شر او (دعای 25و23و 17)

2-      پناه جستن به قرآن و آن را پاسدار و نگهبان خود قرار دادن (دعای 42)

3-      طلب مرگ قبل از گمراه شدن توسط شیطان (دعای 20 )

4-      استفاده از برکات ماه مبارک رمضان ( دعای 44و 45 )

5-      اعتراف به ضعف و غفلت خود ( دعای 16و31 و32)

6-      شکایت بردن از شیطان به سوی خدا (دعای 32 )  

7-      تضرع و زاری برای دفع کید شیطان به درگاه خدا (دعای 32 )

8-      تذکر عظمت خدا (دعای 20)

9-      تفکر در قدرت خدا (دعای 20)

استعاذه اصلی‌ترین راه برای رهایی از مکر شیطان است و همه عباراتی که به نوعی در صحیفه در ارتباط با شیطان آمده، همین استعاذه یا پناه جستن به خدا و قرآن است. دعای 17 صحیفه شریف دعای حضرت سجاد علیه السلام است در هنگامی که شیطان یاد می‌شد و ایشان با عبارات این دعا از شیطان و دشمنی کید او به خدا پناه می‌بردند، که بهترین دعاها برای این کار است.

در ادامه‌ی جلسه سوالاتی در رابطه با بحث برایمان پیش آمد:

1-       آیا لازم است در کنار داستان‌های توحیدی، بحث شیطان را برای فرزندانمان بگوییم؟

2-      اگر لازم است (که بعضی از افراد این لزوم را حس می‌کردند) چگونه این کار را بکنیم که ایجاد وحشت و بدبینی نکند؟

3-      آیا داستان‌های دیو و پری قدیمی این مفاهیم را به خوبی می تواند منتقل کند؟

4-       در پاسخ به سوالات کودکان در رابطه با خلقت شیطان چه جوابی بدهیم؟ مثلا فرزند یکی از دوستان پرسیده بود: خدا چرا شیطان را آفرید تا ما را فریب دهد؟ یا کودکی 4ساله گفته بود خدا مگر دیوانه بود که شیطان را خلق کرد؟!

که امیدواریم استاد محترم جواب سوالاتمان را بدهند.

در پایان مدیر گروه راجع به لزوم مطالعات روانشناسی و علت معرفی کتاب "روانشناسی رشد" توسط استاد صحبتی داشتند که احساس نیاز به شروع چنین مطالعاتی در افراد گروه ایجاد شود.

بند 2دعای 31

همان

بند 5 دعای 37

بند 24 دعای 16

بند13 دعای 20 و بند 16 دعای 32

بند 13دعای 20

همان

بند 16 دعای 32

بند 5 دعای 37