خلاصه مباحثه علمی:

- نظریه هاینز و جدی نگرفتن سوالات کودک

- نظریه پالادیان

- تصاویر خیال پردازانه ذهن کودک در مورد خدا

- بعد عاطفی تحول ایمان در دوره دوم کودکی

- فطرت در دوره دوم کودکی

گرایش ذاتی

ساخته پنداری

سوال: استاد می فرمایند: «جالب است خانم دادستان که مادر روان شناسی در ایران است همین آزمایش را انجام داده و به همان نتایج پیاژه رسیده است. باید دید اینها در روش تحقیقشان چطور عمل کرده‌اند که با فرهنگ تشیع، به همان نتیجه پیاژه با فرهنگ مسیحیت تحریف شده رسیده است؟! » را بیشتر توضیح دهید:

پاسخ: پیاژه می گوید کودک از 4 تا 7 سالگی به دنبال مبدا آفرینش است و فکر می‌کند دنیا محصول آفرینش است (ساخته پنداری) کمی که سنش بالاتر می‌آید و تفکر منطقی پیدا می کند می‌فهمد که از نظر علمی طبیعت علل بالخصوص خودش را دارد و خودش را اداره می‌کند

نمی شود گفت همه بچه هایی که در فرهنگ تشیع رشد یافته اند، پس از هفت سال که با علل مادی آشنا شدند، تفکر ساخته پنداری خود را از دست می دهند... شاید تحقیق امثال خانم دادستان، در محیط های غیر مذهبی و در مورد بچه هایی انجام شده که خانواده و مدرسه مذهبی نیستند.

سایرمطالب:

وَ قالَ عَلَیْهِ السَّلامُ:  ما کُلُّ مَفْتُون یُعاتَبُ. 
و آن حضرت فرمود: نه هر گرفتارى باید در معرض سرزنش قرار گیرد.

* مفتون می تواند به معنای گرفتار یا فریب خورده باشد

* سرچشمه گرفتارى ها و مشکلات و مصائبى که دامن گیر انسان مى شود کاملاً مختلف است; گاه نتیجه مستقیم اعمال انسان است که بر اثر ندانم کارى ها، سستى ها، تنبلى ها و استفاده نکردن به موقع از فرصت ها دامان او را گرفته است. به یقین چنین شخصى درخور سرزنش است، ولى گاه مى شود که این مشکلات کفاره گناهان انسان است و خداوند مى خواهد او را به این وسیله در دنیا پاک کند.

چنین کسى گرچه به سبب گناهش درخور سرزنش است ولى چون مشمول لطف الهى شده سزاوار ملامت نیست و گاه سرچشمه آن آزمایش هاى الهى است که خدا مى خواهد با آن مشکل و گرفتارى بنده خود را پرورش دهد که همچون فولاد آبدیده در کوره حوادث مقاوم سازد و یا همچون طلاى ناخالصى را که به کوره مى برند تا خالص گردد او را خالص سازد در اینجا نیز جاى سرزنش نیست،

بنابراین همه گرفتاران و بلا دیدگان را نمى توان سرزنش کرد و حتى در آنجایى که انسان خود سرچشمه آن گرفتارى باشد باز گاهى جاهل قاصر است و گاه مقصر; تنها اگر مقصر باشد در خور سرزنش است.

(پیام امیرالمومنین / ج12/ آیت الله مکارم)